Vô thường là sự vĩnh hằng của thế gian, biến đổi là điều thường trực của vạn vật. Nhân sinh cũng lại như thế, thời gian như nước chảy qua cầu, được mất vô định, họa phúc vô căn, vật đổi sao dời, hết thảy đều không ngừng biến hóa. Thế gian dẫu đẹp con người cũng chẳng thể gắn bó được bền lâu, đến và đi là tùy duyên phận.

Nhân sinh tại thế, muôn nẻo đường đời, người gặp vô số, việc có vô vàn. Nhưng có một điều chúng ta không muốn đón nhận, đó chính là sự vô thường của thế gian.

Ai đó từng nói: Nuối tiếc là cảm giác thường thấy, cô đơn cũng là điều thường gặp, phải chăng con người sinh ra là để nếm vị khổ trên đời?

Hiểu vô thường, sống ung dung

Trong Hồng Lâu Mộng có ca khúc “Hận vô thường”, trong đó có câu: “Mừng vinh hoa đang tốt, hận vô thường đã đến”. Cuộc sống cũng tương tự như vậy, cho dù cả đời vinh hoa nhưng họa phúc vô lường, sống chết vô định, nay giàu mai nghèo chẳng thể biết ra sao.

Thời Xuân Thu Chiến Quốc, Ngô vương vì báo thù cho cha mà đem quân tiêu diệt nước Việt. Nhưng sau này ông lại đắm chìm trong hưởng thụ vinh hoa, sa đọa tửu sắc mà dẫn đến cảnh nước mất nhà tan, thân tàn danh bại, cuối cùng phải tự sát dưới tay bại tướng của chính mình là Việt vương Câu Tiễn.

Nhân sinh vô thường, nào ai biết ngày mai sẽ ra sao? Việc gì đến, chuyện gì đi, rất khó có thể lường trước được.

Thời trẻ, Hàn Tín sống cảnh nghèo đói, tứ cố vô thân không người tương trợ, đến cái ăn cũng phải đi xin từng bữa. Một ngày, Hàn Tín bị tên đồ tể ức hiếp, bắt ông phải chịu nhục chui háng. Tuy nhiên thế gian vạn sự xoay vần, sau này Hàn Tín trở thành đại tướng quân, oai phong lẫm liệt, hùng dũng phi thường, còn tên đồ tể khi xưa từng ép Hàn Tín chui háng thì vẫn chỉ là một kẻ lưu manh.

Gặp vô thường, tùy duyên mà định

Thuyền thuận gió êm thì ít, mà ngược dòng nước chảy, gió đảo thuyền ngang lại nhiều. Và đó mới thực là cuộc sống. Vậy nên cứ tùy kỳ tự nhiên, thản nhiên đối diện được mất sẽ giúp ta có được tháng ngày ung dung tự tại.

Năm Tô Thức 43 tuổi, vì viết một bài thơ chỉ trích chính sách thuế muối của Vương An Thạch mà ông bị đi đày tới Hoàng Châu. Tuy vậy, chuỗi ngày lưu đày không hề làm ông nao núng. Ông sống trong một căn phòng nhỏ đơn sơ bên bờ sông, không có tiền cũng chẳng có cơm ăn, buộc phải tự mình cày ruộng, câu cá kiếm sống qua ngày. Vậy mà ông vẫn ung dung nhàn tản, vẫn ngày ngày ca hát, ngâm thơ.

Trong thời gian ở Hoàng Châu ông đã viết rất nhiều thi ca mà sau này trở thành những tác phẩm nổi tiếng. Trong đó có những câu như:

“Khách lang bạt khỏi phiền viên ngoại
Lệ nhà thơ ghi sổ tang bồng”

Dẫu cuộc sống trắc trở long đong, Tô Thức vẫn làm được điều mà người bình thường không sao làm được: Nguy không sợ, được không vui, nhàn tản thong dong, sống một đời ung dung tự tại.

Con người sống trên đời lấy vô thường làm bạn, nên sẽ có những lúc gặp chuyện không như ý, hay có những điều suy nghĩ hoài mà chưa thấu tỏ. Tuy nhiên thời gian qua đi, tới một lúc nào đó ta sẽ dần dần minh bạch, giật mình nhận ra rằng: Thì ra hết thảy đều là an bài tốt nhất.

Trong cuộc đời không có ai mãi thành mà không bại, sống như ý trọn vẹn trăm năm. Chuyện đời biến ảo luôn đến vào lúc ta không ngờ tới nhất, có khi đang vui lại phải buồn, có khi đang rầu rĩ lại gặp cảnh hân hoan… Tất cả đều không sao đoán định được.

Nếu có thể vững vàng đối diện với thực tại, đối diện với ‘được – mất’, công danh lợi lộc đến và đi cứ thản nhiên đón nhận… ấy mới thực là người minh trí.

Đời người tuy dài mà lại ngắn, trăm năm qua đi chỉ như cơn gió thoảng. Yêu ghét vui buồn, chức trọng quyền cao, cuối cùng cũng chẳng khác nào mây bay khói tỏa. Sống ung dung, đối diện vô thường, không cầu danh cũng chẳng mong gì lợi, bởi trên đời vạn sự tùy duyên….

Theo Soundofhope
Minh Vũ biên dịch